ʻO nā hōʻike e luku mālie nei nā kaʻa kalepa iā mākou

Hiki i kahi kaʻaahi kalepa ma kahi kaona nui e haki i nā aʻa o nā kaʻa kaʻa. Ke nānā aku nei ʻo ia i ke kanaka palupalu e hoʻāʻo nei e holo i mua o nā mea āpau ma ke kaʻa ʻōhua a i ʻole ke ala pilikia, e hoʻonui hou ana i ka huikau.

Akā ʻo ka poʻe i loaʻa ka luhi ʻole e uku i ke kumukūʻai kiʻekiʻe ma ia ʻano i ke kaʻa. Ma waho aʻe o nā hopena kaulana o ke ea lepo, e like me ka hānō a me nā ʻili, aia i kēia manawa ma ka liʻiliʻi he ʻekolu mau hopena ʻino i hoʻohui ʻia.

Ka hopena o ka ea haumia.

Ua nānā kekahi mau noiʻi kūʻokoʻa i nā makahiki i hala iho nei i nā hopena olakino o ka uahi pauha. ʻO ka puke pai olakino hanohano ka Lancet i hōʻuluʻulu i kēia mau noiʻi.

ʻO ka lewa ma nā wahi me ka ʻūlū nui o ke kalaiwa (ka huakaʻi a i ʻole ke kope) loaʻa nā manawa he 14-29 i ʻoi aku nā mea ʻino ma mua o ka wā maʻamau. ʻOiai inā ʻoe i loko o kahi kaʻa me nā puka aniani paʻa paʻa a me nā kānana hana, ke noho nei i kahi kalaka kalepa e hōʻike iā ʻoe i ka ea haumia 40% ma ka liʻiliʻi. ʻO ke kumu o ka paʻa ʻana o nā kaʻa, hoʻomaka pinepine nā motika kaʻa a kū, kahi e alakaʻi ai i ka hoʻokuʻu ʻana o nā mea haumia i ʻoi aku ke hoʻokele i ka wikiwiki mau. A ma muli o ka nui o ke kaʻa o nā kaʻa, ʻoi aku ka liʻiliʻi o nā kinoea hoʻopau.

Pehea e pale ai iā ʻoe iho?

ʻO ke ala ʻoiaʻiʻo e hōʻalo i nā huakaʻi kalapu. ʻOiaʻiʻo, paʻakikī loa kēia e hoʻokō, no ka mea e noho ana ma kekahi kūlanakauhale nui. Akā hiki iā ʻoe ke hōʻemi i ka hōʻino ma ka hoʻololi ʻana i ke ea o ke kaʻa i ka hoʻoponopono hou ʻana i loko.

Ua hōʻike ʻia nā hoʻokolohua ma Kaleponi a me Lākana e hōʻike maoli ʻia nā mea hoʻokele kaʻa i ka nui o nā mea hoʻohaumia ma nā kuʻina hana ma mua o ka poʻe hele wāwae e hele ana iā lākou. ʻO ke kumu o ka ʻōnaehana ea, e huki ana i ka lewa i waho a hoʻopili iā ia i ka lumi o nā mea kaʻa.

ʻO ka hoʻokomo ʻia ʻana o ka recirculation e hoʻoliʻiliʻi i ka nui o nā huna ʻino e ka awelika o 76%. ʻO ka pilikia wale nō ʻaʻole hiki iā ʻoe ke kalaiwa no ka mea lōʻihi no ka mea e holo mālie ka oxygen i loko o kahi keʻena paʻa.

ʻIkepili WHO

 Wahi a ka World Health Organisation, ma kahi o hoʻokahi o ʻewalu mau make ma ka honua holoʻokoʻa e pili ana i ka hoʻolōʻihi ʻia ʻana i nā wahi kaiapuni kiʻekiʻe. (ʻIkepili i paʻi ʻia ma ka ʻaoʻao kūhelu o ka hui). Ua ʻike lōʻihi ʻia ia e ka ea haumia ke kumu o ka hānō a me nā pilikia o ka ʻili. Akā i kēia mau lā, ua ʻike nā ʻepekema i nā hopena ʻoi aku ka weliweli.

Hoʻohui ʻia ka ʻeleʻele kalapona mai nā ʻenekini kuni kūloko (ʻoi aku hoʻi nā ʻenekini diesel) a he hopena koʻikoʻi nā pika kaʻa i nā bacteria e hoʻouka i ka ʻōnaehana hanu, e like me Staphylococcus aureus a me Streptococcus pneumoniae. ʻO kēia mea e hoʻonāukiuki ai iā lākou a hoʻonui i ko lākou kūpaʻa i nā antibiotic.

I nā wahi me ka nui o ka soot i ka lewa, ʻoi aku ka nui o nā maʻi maʻi o ka ʻōnaehana musculoskeletal.

Kula Nui ʻo Wakinekona (Seattle)

Wahi a nā kauka mai ke Kulanui o Wakinekona ma Seattle, he hopena pololei nā mea i loko o nā kinoea hoʻoluhi i ka hōʻiliʻili ʻana o ka cholesterol i nā paia o nā kīʻaha koko. Ke alakaʻi nei kēia i ka atherosclerosis a hoʻonui nui i ka makaʻu o ka puʻuwai puʻuwai.

Kanaka ʻepekema

I kēia mau lā, ua hoʻopuka kekahi pūʻulu ʻepekema mai Kanada i nā hopena o kahi noiʻi nui. Wahi a ka hōʻike, pili pono ka ea o ke kūlanakauhale i ka dementia, kahi maʻi a hiki i kēia manawa i pili wale i ka makahiki a me nā kumu hoʻoilina. ʻikepili ua paʻi ʻia e ka puke pai lapaʻau ʻo The Lancet.

ʻO ke kime, alakaʻi ʻia e Dr. Hong Chen, i nānā i nā hōʻailona o ʻekolu mau maʻi neurodegenerative nui: dementia, maʻi ʻo Parkinson, a me nā sclerosis he nui. Ua pili ka noiʻi ʻana ma 6,6 miliona mau kānaka ma Ontario a ma hope o 11 mau makahiki ma waena o 2001 a me 2012.

Ma Parkinson a me nā sclerosis he nui, ʻaʻohe pilina ma waena o ka noho a me nā hanana. Akā i ka dementia, ke kokoke o ka home i ke alaloa o ke ala nui e hoʻonui loa i nā pilikia. Ua loaʻa i ka hui o Chen kahi loulou ikaika ma waena o ka hōʻike lōʻihi i ka nitrogen dioxide a me nā huna lepo, i hoʻokuʻu ʻia e nā ʻenekinia diesel, a me ka likelika o ka dementia.